Dé leerplicht | the third step

06 juli 2017

Een nacht rust heeft mij goed gedaan. Was nodig ook! Een nieuwe dag om vanaf een bepaalde afstand te kijken naar wat zich gisteren onttrok. Een gesprek, oriënterend zoals in de brief stond, veranderde direct vanaf de start in een ‘slecht-nieuws-gesprek’. Althans zo viel zij ‘met de deur in huis’. ‘Je kan het maar vast benoemd hebben!?’ Uuh. Ja. Dat kan. Het kan ook anders…

Zij start, zover is duidelijk.
Een monoloog ontvouwt zich tegenover ons.

Onze insteek voor het gesprek is altijd helder geweest: een eerste verkenning om een mogelijke samenwerking met de leerplichtambtenaar aan te gaan. Dit willen we met alle betrokken partijen rondom de ontwikkeling van onze kinderen, met de reis als context. En natuurlijk hoort daar ook leerplicht bij. Juist. We weten echter uit de verhalen, de verschillende voorbeelden van anderen en uit eigen ervaring in het (speciaal) onderwijs dat samenwerken met de leerplicht vrij lastig en pragmatisch is. En ja, zo niet onmogelijk. Als we ons plan met mensen delen volgt er na een eerste enthousiaste reactie altijd eerst de vraag: en de leerplicht dan? Mag het van hen?

Ons eerste antwoord, wellicht wat naïef, is dat er altijd mogelijkheden zijn. Dat we vertrouwen hebben in een goede afloop. En dat wij ‘de leerplicht’ niet direct vergelijken met dat land in het Oosten waar ouders direct de gevangenis ingaan wanneer zij hun kinderen niet naar school laten gaan. We leven tenslotte in een vrijdenkend en innovatief land.

Daarnaast willen we de leerplicht meekrijgen en enthousiasmeren in de plannen die wij als gezin hebben! Vertrouwen blijven houden dus. Juist omdat Education on Tour uitgaat van willen leren, ervaren en onze kinderen ‘de wereld in willen zetten’. Maar ook het delen van ervaringen en inspiratie om het onderwijs in Nederland te verrijken. Wij gaan als leerkrachten veldonderzoek doen binnen de scholen aldaar, waar onze kinderen gaan participeren: les krijgen binnen de scholen die we bezoeken. Dat kan toch niet anders dan goedgekeurd worden? Toch?

De monoloog krijgt een bijna karikaturistisch karakter. Over dat de wet ons voorstel niet toestaat. Over de (landelijke) jurist die hier in Tilburg wel vaker ‘van dit soort’ voorstellen krijgt. Om ze vervolgens (direct) af te keuren. Omdat het niet past binnen het kader van de wet. Iets met criteria en er niet aan voldoen. Over dat er wel wetsvoorstellen op komst zijn, en moeten hopen dat ze februari 2018 zijn doorgevoerd. En over dat we ons natuurlijk altijd kunnen uitschrijven… Ja, uit Nederland!?

Dus eigenlijk wordt er direct een deur dicht gegooid?
Dus eigenlijk komen we voor niets?
Dus eigenlijk is de openheid en samenwerking naïef en een farce tegelijkertijd?

Mmm…

Ergens bekruipt mij zelfs het idee dat de dame tegenover ons geen idee heeft met wie zij aan tafel zit in het zakelijk en gemeentelijk stadskantoor nummer 5. Ik krijg zelfs het idee dat ze even dacht om ons snel met de ‘NEE!’-boodschap terug het riet in te sturen. Alsof wij vanuit een pedante houding op onze onwetend ouderstel plek worden gezet!?

Flabbergasted noteer ik haar uitspraken.
Dit in de hoop op een later moment de juiste vraag te kunnen stellen.
Als we deze ruimte krijgen.

Natuurlijk weten we wat er in de kamer gebeurt. Welke voorstellen worden ingediend. Sterker, wij willen juist bijdragen met een good practice om deze wet op inhoud gedegen te vormen. SAMEN-werken. Dat. Waarin het recht op en de vrijheid van onderwijs goed geborgd wordt. Maar om ons met een kluitje in het riet te sturen en maar ‘hopen’ dat in februari er een nieuwe wet is, is erg goedkoop. Makkelijk. Iedereen begrijpt toch wel dat wanneer er niet eens een kabinet is een wetsvoorstel verder weg is dan ooit. Ze wil het in ieder geval benoemd hebben, zo ontvalt haar deze dooddoener.

Met onze hoop om met elkaar in verbinding te blijven proberen we een ingang te vinden. De dialoog aan te blijven gaan als intentie. Om te kijken naar de kaders, de criteria zoals zij benoemt, en welke ruimte deze bieden. We zoeken naar de ruimte.

En net op het moment dat ik achterover ga zitten, mijn pen neer leg en mijn handen even wat rust gun, stopt de leerplichtambtenaar haar betoog. Ze ziet onze blik, voelt misschien zelfs onze houding en lijkt het gesprek te willen draaien. Wat onhandig ontvallen haar de woorden waarmee ze lijkt te willen zeggen dat luisteren naar ons verhaal mogelijk een ander licht op de zaak kan werpen. Die hoop vervliegt als tegenover de ogenschijnlijk geboden ruimte het doorgaan met de monoloog ook nog steeds een optie is.

En wellicht hadden we voor de laatste optie kiezen. Om haar gehele monoloog af te luisteren. Om te verwonderen. We zijn op zoek naar een leerplichtambtenaar die open staat om met ons mee te denken. Zover is duidelijk. Die ramen durft te openen naast de gesloten deuren. Het was Stephen Covey die zich ooit de woorden ‘eerst begrijpen om begrepen te worden’ liet ontvallen. Wij lijken echter in een fuik van de wet vast te zitten. Gelukkig hebben we voorwerk gedaan en nemen de ruimte graag aan om de wet, als dat de insteek is, nader onder de loep te nemen.

Dus we kiezen voor optie één en delen graag ons verhaal. Maar ook de mogelijkheden in de wet, waar we eerder al onderzoek naar hadden gedaan:

Er volgt nu een wat technische uitleg van onze wettelijke mogelijkheden. Vind je dit minder interessant om te lezen, kun je verder naar beneden scrollen voor het vervolg van het gesprek.

Artikel 11 onder g, een soort ‘restartikel’.
Tot een aantal van 10 schooldagen ‘verlof opnemen’ ligt de beslissingsbevoegdheid bij de directeur van de school van onze kinderen. Bij meer dan 10 schooldagen verloopt de aanvraag/beslissing bij de leerplichtambtenaar. Vandaar ook ons gesprek. En we weten dat de meeste LPA’s dergelijke verzoeken kunnen afwijzen. Dit omdat een verzoek zoals wij die willen doen niet helemaal in de strekking van dit wetsartikel thuishoort. Het artikel wordt wel beperkt toegepast als het gaat om omstandigheden die “buiten de wil van de ouders” ligt. Voor ons gaat het om een bewuste keuze en die valt daar dan in principe niet onder. Rest ons twee opties:
– formeel bezwaar aantekenen en in beroep gaan of
– hopen op een incidentele goedkeuring, daar er leerplichtambtenaren zijn die er in overleg met school wel goedkeuring geven.

In ons gesprek wordt duidelijk dat hier volgens de leerplichtambtenaar tegenover ons in onze gemeente GEEN ruimte voor is. Als reden wordt opgegeven dat het niet past in de visie die zij als team hebben. Een antwoord op de inhoudelijke vraag rondom deze visie blijft uit… Sterker, zelfs een verbinding met onze visie blijft uit!

En dan is er nog artikel 5 onder c.
In essentie gaat dit over een inschrijving bij een school in het buitenland. Van oorsprong is dat artikel bedoeld voor kinderen die in grensstreken wonen. Ouders kiezen dan voor een school in België of Duitsland. Nou. Laten wij nu kiezen voor een school in Scandinavië. Sterker, met een heldere, duurzame verbinding met de huidige school van de kinderen. Want de directeur en zelfs de bestuurder van de stichting waaronder de school valt zijn enthousiast over ons plan. Kat in het bakkie zou je denken…

Belangrijk bij dit artikel is dat er wel een verklaring van de desbetreffende school uit het buitenland moet worden overlegd. Na afloop ook nog een verklaring dat de jongere(n) aan alle lessen heeft deelgenomen. Dit noemen ze in de wet inschrijvings- en bezoekplicht. Nou, aan die plicht willen we juist graag voldoen. Dat is JUIST part of the plan!

Er bestaat ook onder dit artikel een nieuwe variant: de inschrijving (tijdelijk) bij een school in het buitenland om bv. een wereldreis te maken of om deel te nemen aan een “School at Sea”-project. Note: het wetsartikel is daar niet voor bedoeld, maar met de benodigde verklaringen van de school in het buiteland, is het op papier ‘waterdicht’!

Overigens, en niet onbelangrijk(!), betekent het gebruikmaken van dit wetsartikel, dat de kinderen bij de school in NL moeten worden uitgeschreven. Het zou jammer zijn als dit zou moeten omdat enkel de wet dit voorschrijft. Dit omdat we dus de verbinding willen houden met de huidige school. Wij nemen de verantwoordelijkheid van de lesstof op ons. Dit kan omdat we beide bevoegd leerkracht zijn. Ook niet geheel onbelangrijk.

We wisten dus op voorhand al dat het technisch gezien moeilijk zou gaan worden. Dáár hadden we ons op voorbereid. De ‘frustratie’ zit ‘m in het feit dat we feitelijk niet gehoord worden. En belangrijker: dat we op inhoud niet gehoord worden.

Onze laatste vraag is helder: aan welke criteria zullen wij ons dienen te houden binnen de kaders van de wet? Deze leerplichtambtenaar gaat voor ons actie ondernemen: onze mail voorleggen aan de jurist en op zoek naar de ruimte in artikel 5 onder c. Daar kan mogelijk wat ruimte zijn. Voor de rest lijken we ons als volwassene gebonden aan de wet en rest ons niets anders dan thuis blijven óf ons uitschrijven uit Nederland. Voor ons zijn beide mogelijkheden geen optie!

Er rest ons niets anders dan ons nog meer te verdiepen in de mogelijkheden van de wet.
Óf de wet overtreden. Dat is natuurlijk ook nog een optie! Wordt vervolgd…

*This article/blog is in Dutch only. This because it’s about the law in the Netherlands. In our country we have compulsory education what means shortly: our children must have education within a school in the Netherlands. Simple: every other possibility to learn somewhere else or at an other place is seen as ‘homeschooling’. So this means we have to unsubscribe our children out of school…!? And this is NOT what we want. In fact, we want to work together with the school of our children, them as process ‘guards’/watchers, us as process owners. And we want to be a valuable inspiration.

So, this situation could mean a couple of things: to deepen our understanding of the possibilities of the law. Or break the law. Cause that’s also an option!? To be continued…