Het is ergens in april. Met het weer dat is omgeslagen van sneeuw naar volop zon rijden we Stockholm binnen. De plek die voor ons als stel een emotionele waarde heeft. De bestemming die ooit, jaren geleden een tussenstop was. Daar waar toen onze liefdesreis startte. De stad waarin wij onszelf, maar zeker ook onze kinderen, bijzonder prettig voelen. Thuis voelen door de sfeer aldaar. De openheid waarmee mensen elkaar tegemoet treden. En de ruime opzet die voor kinderen lijkt gecreëerd. Ruimte om te bewegen door de vele groenplekken, speeltuinen, maar ook leerzame musea en pretparken. Ja, allemaal bij elkaar daar op die bijzondere plek.
Maar we zijn niet in Stockholm om te genieten van de stad. Sterker, we rijden er zelfs dwars doorheen, op weg naar één van de rijkste suburbans van Stockholm, Täby. Op weg met vele vragen…
In Nederland is er een ‘nieuw’ onderwijsconcept dat meer en meer voet aan de grond krijgt. Overgevlogen vanuit Zweden, Kunskapsskolan, vrij vertaald: kennisschool. Een charter school wat direct een pijnpunt -of noem het doorn in ‘t oog- bloot legt. Het is een organisatie dat met gemeenschapsgeld een eigen verdienmodel heeft. Ook in Zweden is men kritisch over deze vorm. Paradoxaal deelt de schoolleider in Täby zijn zorgen over hoe het onderwijs in de voorstad al voor 90% bestaat uit charter schools.
Of en waarom dit een probleem zou zijn lees je in een artikel van Jelmer Evers. Wij zijn met onze reis op zoek naar de essentie van onderwijs en opvoeding. Op zoek naar hoe het onderwijs en de positie van het kind bijdragen aan de ontwikkeling van kinderen. Want hoe ziet dat er binnen dit onderwijsconcept uit? Daarin neemt de schoolleider én het team ons mee. Zij dompelen ons onder in het concept dat als zo’n 15 jaar draait. En zij laten ons zowel de positieve kanten als ook de uitdagingen zien! Een school waar iedereen zich heel kwetsbaar durft op te stellen.
De thema’s waar wij ons op focussen is de pedagogiek en het curriculum, niet het platform als elektronische leeromgeving. Onderwijs gaat voor ons altijd over de inhoud, de vormt volgt en in altijd in ontwikkeling. Nooit af. In ons afscheid na twee weken schreven we een eerste algemene boodschap. Een boodschap als dank en aanzet de ‘kennisschool’ te ontrafelen tot de essentie:
“… After Åseda the road brought us to Täby to Kunskapsskolan. The fact being that the Netherlands is adapting the concept of Kunskapsskolan more and more, we were very interested to actually see how it works in a school that has been working with the concept for many years now. In our country there are some critical notes about the concept of Personalised Learning. Generally, the perception of Personalised Learning in the Netherlands is that children get too much freedom and they simply cannot deal with that responsibility of making their own choices all the time and thus … do not learn the things they ought to. We on the other hand see students who get the opportunity to excel at what they’re good at and are able to go through the subject matter at their own pace. At their own pace while they also work on the other subjects by setting personal, realisable (!) goals based on how they want to perform and what the teachers and parents expect from them. Getting the autonomy to learn how to make a planning that works for them and the teacher being an important critical friend and process monitor. Students learn to be aware and responsible for the choices they make. High expectation will challenge every child.
Another good part of the concept for teachers is to create more time to really see every child, for example at the start of the day and/or the coaching sessions during the day. Furthermore, we believe that it is of the utmost importance that, besides having what appears to be a knowledge-driven approach, Kunskapsskolan’s concept also makes a pedagogical statement: the teachers’ actions are perhaps the most important aspect of the school… Especially if you want to see and include each and every child.
It is also great that teachers can be flexible to smoothly change classes when it’s needed for any reason. They’re not stuck in a set system that only feeds stress. Another misconception we hear is that students don’t get enough instructions. From day one we saw that this is not true! A teacher confirms: ”No! If it were just the workshops, it wouldn’t work. It’s about finding the balance between giving an instruction and practicing independently by processing what has to be learned.”
It was great to experience the Kunskapsskolan concept in real life, to talk to most of the teachers and hear stories of children and parents. With a bag full of inspiration our journey continues, first to Karlstad and then on to Norway. …”
Een eerste belangrijke vraag gaat over dat wat ‘gepersonaliseerd leren’ wordt genoemd: Wat is gepersonaliseerd leren en wat betekent dit inhoudelijk? De (culturele) betekenis en connotatie die aan het begrip gegeven wordt is het startpunt. Want onderwijs is natuurlijk altijd persoonlijk. Je ontwikkelt persoonlijk met en door de ander. Ook tijdens en na een klassikale instructie of opdracht wordt persoonlijk afgestemd. Want hoe weet je anders dat iedereen jouw instructie begrepen heeft en dat wat geleerd dient te worden begrijpt?
Waarom die culturele betekenis werd aangewakkerd? Tijdens de eerste week bracht een delegatie uit Nederland een bezoek in Täby. We waren blij verrast over dit toeval. Het was vooral fijn om weer even Nederlands te kunnen spreken. We deelden enthousiast onze eerste ervaringen, zij hun eerdere ervaringen van de school voor Kunskapsskolan die eerder werd bezocht. Maar meer nog deelde zij hun ervaringen waarmee zij worstelden binnen hun eigen school in Nederland. Motivatie, prestatie- en werkdruk. De groep, overwegend schoolleiders, deelden hun uitdagingen. Want zo bleek, er werd gezocht. Gezocht naar hoe aan te sluiten bij hun leerlingen en werkdruk te verlagen. Opbrengsten bleef een lastig thema, het leek diep geworteld binnen ons Nederlands onderwijssysteem.
De vraag is of het Nederlandse onderwijs gepersonaliseerd gemaakt moet worden om een oplossing te zijn voor de uitdagingen die er binnen een school spelen. Afwegen of Kunskapsskolan voor de Nederlandse onderwijsontwikkelingen de oplossing is voor alle uitdagingen pas een van de laatste stappen. Het start bij begrijpen van alle uitdagingen op inhoud, om vervolgens te komen tot een vorm die aansluit bij de cultuur van de school. En die cultuur wordt gemaakt door de leraren en docenten samen met de leidinggevenden. De rest volgt vanzelf.
Of we negatief zijn over wat we gezien hebben in Täby? Nee! Kritisch wel, maar of dit een-op-een met het onderwijsconcept te maken heeft? Nee! Daarom zullen we de komende tijd meer ervaringen delen. Mochten er specifieke en concrete vragen zijn of wil je eigen ervaringen delen, verbinden we die aan onze ervaringen. Voel je vrij om hieronder te reageren.
Leave a Reply